14. Bethlehem, Yad Vashem en wat pareltjes.

Een georganiseerde excursie naar Bethlehem lijkt ons geen goed idee. We hebben tijd en zoeken uit hoe we met het openbaar vervoer ter plekke kunnen geraken. Simpel, goedkoop en doeltreffend. Israel uit, Palestina in is geen enkel probleem. De grens controle, de grote zware muren en de vele, vele rollen prikkeldraad op de hekken zijn bedoeld om mensen tegen te houden Israel in te komen. We komen aan en worden overvallen door taxichauffeurs die ons willen laten zien waar we lopend wel en met de auto niet kunnen komen. We lopen naar de geboortekerk waar drie godsdiensten er om strijden wie het meest intolerant, het meest ongastvrij en het meest onbeschoft is. In de nieuwe, katholieke, geboortekerk worden we redelijk geinformeerd. Vandaar uit naar de plek van de kribbe onder het hele complex is echter uitgesloten. De rij er naar toe is boven zo lang dat het geheel eronder een ondoordringbare brei van grote groepen , horden, toeristen is met dictatoriale reisleiders. Ondanks de beperkte omvang van onze groep, we zijn immers met zijn tweeen, is er geen doorkomen aan. De wachtrij gaat door een ruimte waar Christo geweest lijkt te zijn. Alles is ingepakt vanwege de restauratie van het complex. Enigszins teleurgesteld verlaten we het kerkelijk gebied.

Veel wordt goed gemaakt door de leuke stad met de mooie markt, maar vooral door Samir. Het eerste pareltje. Een vrolijke, oudere man, die zonder opdringerig te zijn, ons uitnodigt zijn onvolprezen thee of koffie te komen proeven. We beloven na de kerk langs te komen, wat we doen. We nemen de thee van Samir. De thee bevat de volgende verse ingredienten: Munt, Citroen, Koriander, Kaneel, Rozemarijn, Gember, Thym, Salvia en nog een enigszins ondefinieerbaar kruid, een klein beetje suiker en heet water. Velen kennen mijn bedenkelijke waardering voor thee, maar dit is heerlijk. De prijs is wat we er voor willen geven. Gul dus.

We lopen nagenietend terug naar de bus naar Jeruzalem. Bij de grens intensieve, goed bewapende, intimiderende, controle die al onze medereizigers gelaten ondergaan. Wij ook. Buiten worden mensen uit hun auto gehaald en worden gefouilleerd. Geen prettig gezicht. We mogen verder.

Yad Vashem bereiken we met een spiksplinternieuwe light rail trein.

Yad Vashem geeft een naam aan alle joodse slachtoffers van de holocaust. Ook mensen die joden hebben geholpen op welke manier ook krijgen een naam, een herinnering. Het is indrukwekkend om het verhaal dat we uit onze eigen geschiedenis al vaak zijn tegengekomen en kennen, opnieuw te zien. We weten dat er talloze individuele verhalen zijn van overlevenden die we nooit allemaal zullen kennen. Er is weer een groot aantal aan toegevoegd. De belangstelling voor deze memorial is gelukkig heel groot. We zien mensen uit alle windstreken. Jongeren maken daar een groot deel van uit. Dat we niet vergeten.

Op de weg terug naar de light rail zien we een bord dat wijst in de richting van het Hadassa ziekenhuis. Een joods ziekenhuis dat begin vorige eeuw is opgericht met steun van de Rothschild familie. Ook dit was een project van de Yushiv beweging, de joodse gemeenschap in de pre-staat Israel. Het ziekenhuis bezit een twaalftal glas in lood ramen, de voorstelling van de stamvaders van de joden, gemaakt door Marc Chagall. Er gaat een bus heen. Wij op pad. "Nee, dat is vandaag gesloten". We nemen een kijkje in het ziekenhuis en komen bij een informatiebalie. Opnieuw horen we dat het is gesloten op vrijdag en zaterdag, maar zondag is open. Ik zeg dat we dus voor niets uit Nederland zijn gekomen en dat we zondag in de bus zitten. Een bewaker met een automatisch geweer in de hand neemt ons mee. Doet de deur open en de prachtige werken schijnen ons letterlijk en figuurlijk tegemoet. Opnieuw een pareltje. En omdat het gesloten is, hoeven we ook niet te betalen.

Op de weg terug stappen we bij de markt uit. Het is een drukte van belang. We eten naast een grote joodse familie ons pita broodje swarma, en lopen de markt op. Echt een dagelijkse versmarkt. Prachtige groentes, kazen, vlees, noten, kruiden, brood, gebak en joodse attributen zoals gebedskleden en riemen. We scoren druiven, een mango en baklavaachtige lekkernijen. Bijna zo leuk dat we ook van een pareltje kunnen spreken.

Bijna bij het hotel nemen we hnog een biertje op een terras. Als we er van zitten te genieten, kunnen we er nog een bestellen en wel nu want de tent gaat sluiten, sabbat is in aantocht.

Om 17.19 uur gaat er een sirene af. De stad weet dat het nu sabbat is.